Jak wspierać biznes? Prawnik w sytuacjach kryzysowych

Wywiad z dr. hab. Sylwestrem Gardockim w magazynie Forbes z okazji 20-lecia powstania kancelarii Gardocki i Partnerzy.

Forbes: W tym roku Pana kancelaria obchodzi okrągłą rocznicę 20 lat działalności, gratulacje. Specjalizujecie się w obsłudze prawnej biznesu, co według Pana jest kluczowe we współpracy z przedsiębiorcami?

mec. Sylwester Gardocki: Myślę, że kluczem są wiedza i doświadczenie połączone z praktycznym podejściem do biznesu, a także relacje oparte na zaufaniu. W mojej kancelarii kładziemy duży nacisk na całościowe zrozumienie potrzeb, z jakimi przychodzi do nas klient. Ważna jest dogłębna analiza, a także jasne określenie celów, które chcemy zrealizować. Staramy się też jasno i bez nadmiernego optymizmu przedstawiać klientom ich położenie. To sprawia, że nie jesteśmy tylko zewnętrznym działem prawnym, ale realnymi partnerami i wsparciem dla klientów.

Dlaczego ta analiza i określenie potrzeb, są tak ważne? Czy nie wystarczy ogólna wiedza o firmie?

SG: Być może gdyby nasze działania opierały się na pisaniu standardowych umów i dokumentów, nie musielibyśmy mieć tak szczegółowej wiedzy o naszych klientach, chociaż i wtedy sądzę, że mogłoby to być przydatne. Jednak obszary, w których działamy, wymagają znajomości całokształtu sytuacji zarówno biznesowej, jak i finansowej. W przeciwnym wypadku, wsparcie prawne w codziennej działalności, realizacja projektów, czy pomoc w sytuacjach kryzysowych nie będą wystarczające.

Czym są te sytuacje kryzysowe, o których Pan wspomina?

SG: O kryzysie mówimy zwłaszcza wtedy, kiedy kondycja ekonomiczna firmy znacząco się pogarsza. Może to być spowodowane wieloma czynnikami zewnętrznymi oraz wewnętrznymi. Czasami sytuacja jest nie tylko trudna, ale wręcz krytyczna. Tak było w przypadku, gdy zgłosił się do nas wykonawca realizujący w całości inwestycję budowlaną szpitala onkologicznego. Zlecenie zakładało działanie w modelu: finansuj – wybuduj – wyposaż. Dobrze prosperująca firma stanęła na granicy upadłości, z uwagi na nienależyte wykonanie umowy przez szpital na ostatnim etapie inwestycji.

To faktycznie brzmi jak sytuacja kryzysowa.

SG: I tak rzeczywiście było. Dzięki wywiadowi i dobremu zrozumieniu zależności pomiędzy poszczególnymi podmiotami byliśmy w stanie skutecznie pomóc wykonawcy. Za sprawą naszych działań, ostatecznie doprowadziliśmy do zawarcia ugody. Na jej podstawie nasz klient odzyskał zainwestowane środki w postaci ponad 90 mln zł z (całą należność główną i połowę odsetek) z umowy za roboty budowlane i ponad 75 mln zł z umowy za sprzęt medyczny. Firma wykonawcy posiadała wsparcie kancelarii, począwszy od procedury realizacji kontraktu na jego końcowym etapie, poprzez mediacje, a na postępowaniu sądowym kończąc. Kancelaria wspierała również zarządzanie relacjami z dostawcami sprzętu medycznego, które nie były łatwe z racji zaistniałej sytuacji kryzysowej. Wykonawca zderzył się z polityką szpitala, w którym większościowym udziałowcem było miasto i która to polityka doprowadziłaby go do upadłości. Efekt działań kancelarii, poza wymiernym ekonomicznym, to uratowanie dobrze prosperującej firmy, która realizuje z powodzeniem inwestycje publiczne w obszarze administracji publicznej i samorządowej.

Sytuacje kryzysowe z pewnością budzą dużo negatywnych emocji w klientach: stres, wątpliwości, strach. Co pomaga w przekonaniu klientów do podjęcia działań i przezwyciężeniu trudności?

SG: Emocje są naturalnym elementem sytuacji, kiedy biznes boryka się z problemami. Ważne jednak jest myślenie perspektywiczne, a nie tylko tu i teraz. Nam, jako zewnętrznym ekspertom łatwiej jest spojrzeć na sytuację z dystansem i doradzać klientowi przy uwzględnieniu celów długofalowych. Czy wygranie sporu w taki sposób, aby przeciwnika całkowicie pokonać i zniszczyć jest najlepszym rozwiązaniem? Doświadczenie uczy mnie, że w większości przypadków nie. Najczęściej największą wartością długoterminową jest doprowadzenie do korzystnego dla klienta, ale jednak ugodowego rozwiązania konfliktu.

Czyli prowadzicie działania w taki sposób, żeby nie palić mostów?

SG: Nie sądzę byśmy byli postrzegani jako nadmiernie koncyliacyjna kancelaria. Prowadzimy działania w taki sposób, żeby jak najlepiej zabezpieczyć interesy klienta. Pod wpływem emocji może się wydawać, że metoda „spalonej ziemi” to najlepsze rozwiązanie, jednak warto brać pod uwagę konsekwencje w przyszłości. Zawsze szukamy najlepszej realnej opcji.

Jakiś przykład?

SG: Bardzo proszę Nasz klient wynajmował kompleks hal magazynowych o wartości kilkudziesięciu milionów złotych sieci powiązanych spółek. Umowa została wypowiedziana, jednak klient stanął przed problemem odzyskania swojej własności. Spółki te próbowały wykorzystać stworzony przez siebie układ wzajemnych umów i postępowania upadłościowe wszczęte wobec poszczególnych członków grupy dla dalszego prowadzenia działalności w nieruchomości naszego klienta.

To brzmi jak złożona sytuacja.

SG: Tak rzeczywiście było. Mogłoby się wydawać, że skoro hale magazynowe są własnością naszego klienta, to ma pełne prawo je przejąć i po problemie. Tutaj jednak trzeba było uwzględnić szerszy kontekst: w halach naszego klienta były mrożonki innych firm o wartości kilkudziesięciu milionów złotych. Narażenie tych podmiotów na szkodę mogłoby doprowadzić do potencjalnych roszczeń wobec naszego Klienta. Dlatego należało zadbać o ciągłość usług, odpowiednie i szybkie ułożenie relacji prawnych z dostawcami mediów oraz właścicielami ruchomości znajdujących się na terenie hal. Brak odpowiedniego porozumienia mógłby doprowadzić do kolejnego kryzysu w organizacji naszego klienta, w tym strat wizerunkowych. Ostatecznie nasz klient skutecznie i bezpiecznie, bez czekania latami na wyrok sądowy, odzyskał swoją własność.

Jak widać, zarządzanie kryzysowe niejedno ma imię!

SG: To bardzo złożone zagadnienie, a każda historia jest inna. Często jest to kryzys dotykający osobiście i dotkliwe samych zarządzających biznesem. W pewnej dużej znanej spółce kryzys został wywołany wrogim działaniem jej byłego kontrahenta. O 6:00 rano prezes tej spółki został zaskoczony przez policję, zatrzymany i przewieziony do prokuratury w celu postawienia poważnych zarzutów karnych. Szybkie działanie z naszej strony poskutkowało i prezes został zwolniony z aresztu po zapłaceniu kaucji. Postępowanie sądowe nadal trwa, jednak nasz klient może z wolnej stopy bronić swoich interesów i dowodzić niewinności.

Co pomaga Panu w ocenie ryzyka i skutecznym doradzaniu klientom w tak zróżnicowanych sytuacjach kryzysowych?

SG: Myślę, że oprócz doświadczenia, ważnym aspektem jest fakt, że sam od lat podejmuję decyzje biznesowe. Rozumiem perspektywę przedsiębiorcy, jestem w stanie realnie spojrzeć na jego problemy. To sprawia, że możemy proponować odważne rozwiązania, ale też elastycznie dostosowywać je do zmieniających się realiów.

Firma w trudnej sytuacji – jaki rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego wybrać?

Zaraz po podjęciu kierunkowej decyzji o rozpoczęciu restrukturyzacji przedsiębiorca staje przed koniecznością wyboru konkretnego postępowania restrukturyzacyjnego.

Ustawodawca zaoferował tutaj cztery możliwości:

  • postępowanie o zatwierdzenie układu (PZU),
  • przyspieszone postępowanie układowe (PPU),
  • postępowanie układowe (PU),
  • postępowanie sanacyjne (PS),

Celem wspólnym i zasadniczym wszystkich jest umożliwienie przedsiębiorcy restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami. Niemniej jednak droga do tego celu jest różna. Każde z tych postępowań adresowane jest też do innych przypadków, potrzeb i wyzwań jakie stoją przed przedsiębiorcą otwierającym postępowanie restrukturyzacyjne.

Jak wybrać właściwą formę restrukturyzacji?

Kryteria jakie przedsiębiorca powinien wziąć pod uwagę przy wyborze formy restrukturyzacji to w szczególności:

  • stopień sformalizowania procedury, który przekłada się także na czas potrzebny zarówno do zainicjowania postępowania restrukturyzacyjnego, jak i do jego przeprowadzenia,
  • zdiagnozowane potrzeby co do głębokości restrukturyzacji jaką restrukturyzowany musi przeprowadzić odniesieniu do swojego przedsiębiorstwa,
  • zakres ochrony kontraktowej i egzekucyjnej jaka jest mu niezbędna dla realizacji celu restrukturyzacji,

ale także pewne kryteria czysto formalne jak to jaką część zobowiązań restrukturyzowanego stanowią tzw. wierzytelności sporne (czyli wierzytelności kontrahentów restrukturyzowanego, które restrukturyzowany dłużnik kwestionuje).

Dwa pierwsze (PZU i PPU) mogą być zainicjowane jedynie w sytuacji gdy suma wierzytelności spornych restrukturyzowanego znajduje się poniżej progu 15%. Natomiast w przypadku postępowania układowego odwrotnie. Ten próg musi być przekroczony. W przypadku postępowania sanacyjnego ta przesłanka szczególna nie występuje.

Jaki jest stopień sformalizowania i czas trwania poszczególnych postępowań?

W tym zakresie bezwzględnie i jednoznacznie odróżnia się od pozostałych pierwsze z w/w postępowań restrukturyzacyjnych tj. postępowanie o zatwierdzenie układu. Co najbardziej charakterystyczne, w pierwszej i zasadniczej fazie jest ono przeprowadzane bez udziału sądu restrukturyzacyjnego. Przedmiotowe postępowanie umożliwia zawarcie układu w wyniku samodzielnego zbierania głosów wierzycieli przez dłużnika (wspieranego przez doradcę restrukturyzacyjnego pełniącego rolę tzw. nadzorcy układu). Rola sądu restrukturyzacyjnego realizuje się dopiero na etapie zatwierdzenia zawartego przez dłużnika układu z wierzycielami.

PZU przewidziane jest jako postępowanie stosunkowo krótkie. Co więcej wprowadzony został sztywny, ograniczony ustawowo czas na jego przeprowadzenie (cztery miesiące).

Pozostałe trzy postępowania restrukturyzacyjne są bardziej sformalizowane i trwają odpowiednio dłużej. Przede wszystkim inicjowane są one w odmienny sposób. Wymagają rozpoznania przez sąd restrukturyzacyjny wniosku dłużnika o otwarcie postępowanie. Sąd rozstrzygając wniosek pozytywnie wydaje postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego. Od wydania którego rozpoczyna się dopiero właściwe postępowanie restrukturyzacyjne i powstają pozytywne dla dłużnika skutki otwarcia restrukturyzacji (w tym ochrona przed egzekucjami i zakaz bądź ograniczenie wypowiadania dłużnikowi kluczowych dla niego umów).

Dlaczego istotne jest zdiagnozowanie potrzeb co do głębokości koniecznej restrukturyzacji?

Z punktu widzenia rzeczywistej realizacji celu restrukturyzacji przedsiębiorca musi ocenić, czy wystarczającym środkami w jego sytuacji będzie zmniejszenie skali zadłużenia i odmienne określenie terminów płatności w drodze układu z wierzycielami (redukcja wysokości wierzytelności i ustalenie nowego harmonogramu spłaty). Czy też konieczne są dodatkowe działania. W tym drugim przypadku naprzeciw wychodzi postępowanie sanacyjne i możliwość zastosowania przewidzianych w nim wyjątkowych instrumentów prawnych (których brak w regulacjach prawnych dotyczących innych postępowań restrukturyzacyjnych). W ramach tego postępowania, restrukturyzacja może obejmować także:

  • możliwość odstąpienia od niekorzystnych dla dłużnika umów,
  • możliwość dostosowania poziomu zatrudnienia do potrzeb z wykorzystaniem uprawnień przysługujących wcześniej syndykowi w postępowaniu upadłościowym,
  • możliwość sprzedaży zbędnych składników majątkowych ze skutkiem sprzedaży egzekucyjnej

Celem tych działań ma być istotna poprawa sytuacji ekonomicznej restrukturyzowanego, na tyle aby mógł wykonać układ lub zaproponować w ramach propozycji układowych bardziej korzystne warunki spłaty zobowiązań, w celu uzyskania ich poparcia dla zawarcia układu.

Które postępowanie jest najbardziej efektywne?

Gdyby kierować się statystykami i przyjąć, że popularność danego postępowania świadczy docenieniu przez przedsiębiorców jego efektywności, werdykt jednoznacznie wskazywałby na postępowanie o zatwierdzenie układu. W 2022 roku z 2379 zainicjowanych postępowań restrukturyzacyjnych, 90% stanowiły PZU) W 2023 roku ten trend się utrzymuje. Niemniej jednak błędnym byłoby założenie, że ta forma restrukturyzacji – choć ma wiele zalet – jest dobra dla wszystkich. Wiele zależy tutaj od stopnia głębokości restrukturyzacji, jaka musi być dokonana aby trwale przywrócić rentowność przedsiębiorstwa restrukturyzowanego. W wielu przypadkach aby zrealizować cel restrukturyzacji i osiągnąć trwałe, stabilne jej efekty, należy wybrać inną niż PZU ścieżkę przeprowadzenia restrukturyzacji.

PPK potrzebują mądrych zmian. Nowy rząd ma w planach nowelizację

– Planowana zmiana ma polegać na odejściu od takiej polityki inwestowania na rzecz lokowania środków w te instrumenty, które obiektywnie będzie można uznać za najbardziej opłacalne dla uczestników programu. Takie podejście wydaje się brzmieć obiecująco, ale dopiero po wynikach będzie można ocenić, czy okaże się korzystne dla najbardziej zainteresowanych, czyli pracowników. A ci, po dotychczasowych doświadczeniach w kwestii państwowych planów odkładania na czas zasłużonego odpoczynku zawodowego, obawiają się zmian w tym zakresie – zauważa Iwona Smolak, radca prawny, partner w Kancelarii Gardocki i Partnerzy.

– Trzeba jednak pamiętać, że przy okazji autozapisów temat PPK odżywa, jest wiele rozmów, debat, artykułów, więc w rezultacie zwiększa się świadomość nie tylko na temat samego PPK, ale też szeroko pojętego problemu zadbania o swoją przyszłość u schyłku
życia. To zaś niewątpliwie jest ważne i niezwykle potrzebne społecznie. Likwidacja autozapisu może spowodować, że jeszcze mniej osób będzie zainteresowanych, ogólnie mówiąc, długoterminowymi programami oszczędzania na emeryturę.

– Zmian należy się spodziewać przede wszystkim we wzroście opłacalności lokowanych środków na przyszłą emeryturę. Jeśli polityka PPK przyniosłaby w perspektywie kilku lat poczucie bezpieczeństwa inwestowanych środków – zapewne wiele osób
dotychczas podchodzących do tego ostrożnie, a nawet sceptycznie sięgnęłoby po ten sposób zapewnienia sobie bezpieczeństwa ekonomicznego na czas emerytury – uważa Iwona
Smolak.

Gardocki i Partnerzy partnerem konferencji Związku Polskiego Leasingu „Leasing a ubezpieczenia”

W dniach 20 i 21 listopada 2023 r. odbyła się konferencja organizowana przez Związek Polskiego Leasingu (ZPL) „Leasing a ubezpieczenia”. Kancelaria Gardocki i Partnerzy Adwokaci i Radcowie Prawni oraz ProcessWay zostali partnerami merytorycznymi wydarzenia.

Podczas konferencji odbył się panel dyskusyjny „Jak wysuszyć mokry podpis” moderowany przez Kingę Tabor – Kłopotowską, w którym wystąpili: Piotr Glonek (Gardocki i Partnerzy Adwokaci i Radcowie Prawni), Anna Wiśniewska (PKO Leasing), Paweł Stach (Ailleron), Adam Mioduszewski (Grupa EFL (Europejski Fundusz Leasingowy SA), Agnieszka Wesołowska (Czublun i Wspólnicy – Kancelaria Prawna).

Warsztaty ProcessWay poprowadzili: Mariusz Kolwas oraz Łukasz Wierzbicki.

Program konferencji: Strona główna – KONFERENCJA (leasing-a-ubezpieczenia.pl)

Video: https://app.frame.io/reviews/e62ec9b3-f97a-434c-9070-609e6f2e919b/8d1e7247-fe6a-42c9-b391-da2c46603b15?version=846011f6-9ea2-45b9-8e2c-a9a145204f5d

„Skuteczne sposoby na wyjście z kryzysu – poradnik dla firm” wydany przez Gardocki i Partnerzy oraz dzienniki Rzeczpospolita i Parkiet

22 listopada 2023 r. ukaże się publikacja „Skuteczne sposoby na wyjście z kryzysu – poradnik dla firm” przygotowana przez prawników, ekspertów finansowych i technologicznych kancelarii Gardocki i Partnerzy.

Poradnik jest dostępny dla prenumeratorów Rzeczpospolitej i Parkietu.

„Rok 2023 jest kolejnym okresem rosnących wyzwań dla przedsiębiorców. Wysoka inflacja, rosnące koszty prowadzenia działalności, sytuacja geopolityczna i jej praktyczne, ekonomiczne konsekwencje stawiają wielu przedsiębiorców pod ogromną presją. Wielu z nich odczuło pogorszenie kondycji ekonomicznej, także z tego powodu, że problemy z płynnością mają ich bezpośredni kontrahenci. Do tego, by sprawnie i efektywnie reagować i zarządzać kryzysem własnym bądź kontrahenta, trzeba znać odpowiednie instrumenty prawne i wdrożyć we właściwym czasie środki zaradcze. Wśród nich na pierwszy plan wysuwają się: pozyskiwanie bezpiecznych źródeł finansowania, ułożenie relacji z pracownikami, wdrożenie rozwiązań IT i planów ciągłości działania, zarządzanie ryzykami prawnymi osobistej odpowiedzialności osób pełniących funkcję w organach reprezentujących przedsiębiorcę. Jakie instrumenty prawne zastosować w sytuacji kryzysowej i jakie działania zaradcze zastosować wyjaśniają w poradniku eksperci z Kancelarii Gardocki i Partnerzy Adwokaci i Radcowie Prawni. Publikacja zawiera wiele praktycznych wskazówek”.

Dr hab. Sylwester Gardocki

adwokat, partner zarządzający

Iwona Smolak

radca prawny, partner

Piotr Glonek

radca prawny, doradca restrukturyzacyjny, partner

Kinga Tabor-Kłopotowska

adwokat, partner

Anita Turek

radca prawny, partner

Michał Buna

adwokat

Piotr Korzeniowski

adwokat, doradca restrukturyzacyjny

Anna Maksymiuk

adwokat

Magdalena Sakowska

adwokat

Alicja Syroka

adwokat

Daria Grzelak

prawnik, of counsel

Anna Halczuk-Izydorczyk

radca prawny, of counsel

Natalia Kamińska-Sarnowska

radca prawny, of counsel

Maja Graczyk

aplikantka adwokacka

Paweł Piotrowski

aplikant adwokacki

Paula Radecka

aplikantka adwokacka

Katarzyna Sowul

dyrektor finansowy

Łukasz Wierzbicki

chief technology oficer

Grzegorz Frączyk

administrator bezpieczeństwa systemów

20 lat Gardocki i Partnerzy

6 listopada 2023 r. to dla nas dzień szczególny – rocznica wpisu w KRS spółki Gardocki i Partnerzy. Dokładnie 20 lat temu kancelaria Gardocki i Partnerzy Adwokaci i Radcowie Prawni została wpisana w KRS.
Piękny dzień, dużo refleksji i wspomnień a jeszcze więcej planów na kolejne 20 lat.
Dziękujemy Wam Kochani pracownicy i współpracownicy, że jesteście z nami, wielu z Was od samego początku i wciąż na pokładzie. Kancelaria to ludzie, relacje, zaufanie, wspólne wartości.

Szkolenie z doskonalenia umiejętności budowania relacji z klientem

Prawnicy Gardocki i Partnerzy uczestniczyli w szkoleniu dotyczącym budowania relacji z klientem i technik związanych ze świadczeniem pomocy prawnej na najwyższym poziomie.

Szkolenie prowadziła Karolina Kowalska-Dziubek z firmy Greylime.

Podczas warsztatów omawialiśmy następujące tematy:

  • trendy i wyzwania rynkowe,
  • marketing relacyjny vs. transakcyjny,
  • co wpływa na efektywność w obsłudze klienta,
  • dobre praktyki, udzielanie informacji o podejmowanych działaniach,
  • oczami klienta – zmiana perspektywy w procesie obsługi klienta,
  • strategia prowadzenia rozmowy,
  • bariery komunikacyjne, badanie potrzeb, techniki na obiekcje,
  • prezentacja oferty, zamknięcie sprzedaży.

Szkolenie zainspirowało nasz zespół do zwracania szczególnej uwagi na wysokie standardy świadczenia usług prawnych na rzecz klientów Gardocki i Partnerzy.

Najbliższa przyszłość windykacji: 2024

W dniach 30 listopada-1 grudnia 2023 r. odbędzie się konferencja organizowana przez Golden Solutions „Najbliższa przyszłość windykacji: 2024”, podczas której wystąpi Kinga Tabor-Kłopotowska i omówi temat: „Wykrywanie fraudów w procesie windykacji, czyli jak skutecznie ochronić interes pokrzywdzonego i dlaczego w procesie windykacji warto zawiadomić organy ścigania o przestępstwie”.

  • Najczęstsze przestępstwa ujawniane na etapie windykacji i sposoby działania sprawców
  • Zawiadomienie o przestępstwie i możliwości postępowania przygotowawczego
  • Minimalizowanie szkody wyrządzonej przestępstwem i sposoby zabezpieczenia roszczeń
    pokrzywdzonego.

NAJBLIŻSZA PRZYSZŁOŚĆ WINDYKACJI 2024 – Konferencja w formule zdalnej

Elastyczna organizacja pracy w związku z rodzicielstwem. Co się zmieniło w prawie pracy w 2023 roku?

Wraz z najnowszymi zmianami Kodeksu pracy – od 26 kwietnia 2023 r. pracownicy wychowujący dzieci młodsze niż 8-letnie, mogą składać wnioski o elastyczną organizację pracy – piszą na łamach Gazety Prawnej Iwona Smolak i Paweł Piotrowski.

Czym jest elastyczna organizacja pracy?

Zgodnie z art. 1881§2 kp za „elastyczną organizację pracy, o której mowa w § 1, uważa się :

  • pracę zdalną,
  • system: przerywanego czasu pracy (art. 139)
  • system skróconego tygodnia pracy (art. 143)
  • system pracy weekendowej (art. 144)
  • system ruchomego czasu pracy, o których mowa w art. 1401 lub art. 142, oraz
  • obniżenie wymiaru czasu pracy.

Na temat cech „pracy zdalnej” pisaliśmy już w poprzednich artykułach przybliżających ostatnie zmiany Kodeksu pracy.

Zgodnie z nowymi regulacjami Kodeksu pracy – system przerywanego czasu pracy odbywa się według z góry ustalonego rozkładu przewidującego nie więcej niż jedną przerwę w pracy w ciągu doby, trwającą nie dłużej niż 5 godzin. Przerwy nie wlicza się do czasu pracy, jednakże za czas tej przerwy pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia należnego za czas przestoju.

System skróconego tygodnia cechuje się dopuszczalnością wykonywania pracy przez pracownika przez mniej niż 5 dni w ciągu tygodnia, przy równoczesnym przedłużeniu dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca.

W systemie pracy weekendowej, praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta. W tym systemie jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca.

System ruchomego czasu pracy, przewiduje różne godziny rozpoczynania pracy w dniach, które zgodnie z tym rozkładem są dla pracowników dniami pracy.

W systemie indywidualnego rozkładu czasu pracy, za pisemny wniosek pracownika pracodawca może ustalić indywidualny rozkład jego czasu pracy w ramach systemu czasu pracy, którym pracownik jest objęty.

Wniosek o elastyczną organizację pracy

Wniosek o elastyczną organizację pracy pracownik może składać zarówno w wersji papierowej lub elektronicznej, w terminie nie krótszym niż 21 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z elastycznej organizacji pracy. We wniosku pracownik poza wskazaniem swoich danych osobowych wskazuje przyczynę skorzystania z elastycznej organizacji pracy oraz termin rozpoczęcia i zakończenia korzystania z elastycznej organizacji pracy i rodzaj elastycznej organizacji pracy, z której pracownik planuje skorzystać.

Pracownik będzie mógł wskazać jeden z w/wymienionych rodzajów elastycznej organizacji pracy albo kilka np. łącząc pracę zdalną z którymś z systemów czasu pracy.

Zgodnie z art. 1881 §4 kp Pracodawca rozpatruje wniosek, uwzględniając potrzeby pracownika, w tym termin oraz przyczynę konieczności korzystania z elastycznej organizacji pracy, a także potrzeby i możliwości pracodawcy, w tym konieczność zapewnienia normalnego toku pracy, organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.

Pracownik winien otrzymać informacje zwrotną w terminie 7 dni, od dnia otrzymania wniosku, a w przypadku odmowy pracodawca będzie się musiał liczyć z koniecznością wskazania jej przyczyny. Na uwagę także zasługuje fakt, że pracownik korzystający z elastycznej organizacji pracy może w każdym czasie zawnioskować o powrót do poprzedniej organizacji pracy, jeśli przemawia za tym zmiana okoliczności będących podstawą do korzystania przez niego z elastycznej organizacji pracy.

Ustawodawca przewidział także normę chroniącą pracowników przez niekorzystnym traktowaniem, w przypadku skorzystania z elastycznej organizacji pracy. Zgodnie z art. 1881§7 kp „Złożenie przez pracownika wniosku, o którym mowa w § 1, nie może stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy o pracę lub jej rozwiązanie bez wypowiedzenia przez pracodawcę i przyczyny uzasadniającej prowadzenie przygotowania do wypowiedzenia lub rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia”. Podkreślić także należy, że ciężar dowodu, że przyczyną rozwiązania umowy o pracę był inny powód leży po stronie pracodawcy.

Wspomnieć także należy, że zgodnie z art. 281 §1 pkt 5a k.p naruszenie przez pracodawcę przepisów o elastycznej organizacji pracy będzie traktowane jako wykroczenie przeciwko prawom pracownika i usankcjonowane karą grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Źródło zmian w Kodeksie pracy

Źródłem zmian w kodeksie pracy zwiększającym uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem, w tym stworzenie elastycznej organizacji pracy jest wspominana wielokrotnie w tym cyklu artykułów – dyrektywa 2019/1158. Zgodnie z jej zapisem w art. 9 pkt.1 „państwa członkowskie wprowadzają niezbędne środki w celu zapewnienia, aby pracownicy posiadający dzieci do określonego wieku – co najmniej do ośmiu lat – oraz opiekunowie mieli prawo do występowania z wnioskiem o elastyczną organizację pracy w celu sprawowania opieki. Czas trwania takiej elastycznej organizacji pracy może być w rozsądny sposób ograniczony”. Wprowadzenie elastycznej organizacji pracy – ma na celu zachęcenie pracowników będących rodzicami i opiekunów do pozostania na rynku pracy. Pracownikom tym należy dać możliwość dostosowania ich rozkładów pracy do osobistych potrzeb i preferencji. W tym celu i z myślą o potrzebach pracowników powinni oni mieć prawo do wystąpienia z wnioskiem o elastyczną organizację pracy w celu dostosowania swojej organizacji pracy, w tym – tam gdzie jest to możliwe – przez wykorzystanie pracy zdalnej, elastycznych rozkładów czasu pracy lub zmniejszenie wymiaru czasu pracy, tak aby umożliwić im sprawowanie opieki.

Urlop ojcowski i opiekuńczy. Co się zmieniło w prawie pracy w 2023 r.?

Kolejny z cyklu artykułów poświęconych kwestii ostatnich zmian w Kodeksie Pracy związanych z uprawnieniami pracowników, w kwestiach rodzicielstwa został poświęcony urlopowi ojcowskiemu oraz novum w Kodeksie pracy – urlopowi opiekuńczemu. W ostatniej nowelizacji Kodeksu Pracy niewielkim zmianom uległy także regulacje dotyczące kwestii związanym z urlopem ojcowskim – piszą na łamach Gazety Prawnej radca prawny Iwona Smolak i aplikant adwokacki Paweł Piotrowski.

Urlop ojcowski

W Polsce instytucja urlopu ojcowskiego istnieje od 2010r. Zgodnie z art. 1823§1 kp przysługuje on pracownikom- ojcom wychowującym dziecko niezależnie od ich ogólnego stażu pracy czy okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Wymiar urlopu wynosi do 2 tygodni. Zgodnie z art. 182311 kp urlop ojcowski może być wykorzystany jednorazowo albo nie więcej niż w 2 częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień. Powyższe regulacje pozostały niezmienione. Natomiast wskutek nowelizacji Kodeksu pracy uległy zmianie art. 1823§1 pkt 1 kp., który wskazywał górny limit wiekowy dziecka, w którym mógł zostać udzielony urlop ojcowski.

W poprzednim brzmieniu art. 1823§1 pkt 1 kp pracownik miał uprawnienia do urlopu ojcowskiego do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia albo do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia.

Nowe brzmienie cytowanego przepisu przewiduje uprawnienie do urlopu ojcowskiego wyłącznie do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia albo do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia.

Podobnie jak w przypadku innych rodzajów urlopów ustawodawca w art. 1823§2 kp wprowadził możliwość wnioskowania o urlop ojcowski także w formie elektronicznej.

Urlop opiekuńczy

Zupełna nowością, która została wprowadzona do Kodeksu pracy jest stworzenie instytucji urlopu opiekuńczego (art. 1731§1 kp). Zgodnie z brzmieniem tego przepisu pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego urlop opiekuńczy, w wymiarze 5 dni, w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.

Urlop opiekuńczy może być wykorzystany jednorazowo lub w częściach. Zgodnie z art. 1731§3 k.p urlopu udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.

Osobami dla których pracownik może wykorzystać urlop opiekuńczy są członkowie jego rodziny lub osoby wspólnie z nim zamieszkujące. Za członka rodziny uważa się syna, córkę, matkę, ojca lub małżonka pracownika. Pracownik może także wystąpić o urlop opiekuńczy z poza w/wskazanego kręgu rodzinnego, ale w tym wypadku warunkiem jest wspólne zamieszkiwanie w tym samym gospodarstwie domowym.

Podkreślić jednak należy, że skorzystanie z urlopu opiekuńczego musi być uzasadnione koniecznością zapewnienia opieki lub wsparcia osobom określonym w art. 1731§1 kp. , które tego wymagają z poważnych względów medycznych. Niemniej jednak ustawodawca nie wprowadził regulacji, które nakładałyby na pracownika obowiązek przedkładania jakichkolwiek dokumentów czy też zaświadczeń lekarskich, które miałyby udowadniać potrzebę wystąpienia przez niego o taką formę urlopu. W sytuacji wnioskowania o urlop opiekuńczy wystarczy, aby pracownik określił we wniosku przyczynę konieczności zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osoby wymienionej w art. 1731§1 kp.

Podobnie jak w innych rodzajach urlopów wniosek może zostać złożony w postaci papierowej lub elektronicznej z tym zastrzeżeniem, ze termin złożenia wniosku nie może być krótszy niż 1 dzień przez rozpoczęciem korzystania z urlopu opiekuńczego.

Urlop opiekuńczy jest bezpłatny, jednak wlicza się on do okresu zatrudnienia.

Pracownik korzystający w urlopu opiekuńczego będzie podlegał także ochronie stosunku pracy od momentu złożenia wniosku o udzielenie urlopu w przewidzianym przepisami terminie, czyli na dzień przed jego rozpoczęciem. W związku z tym pracodawca nie będzie mógł takiemu pracownikowi wypowiedzieć (z wyjątkiem ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy) ani rozwiązać z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia, chyba że zachodzą okoliczności uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy tego pracownika i reprezentująca go zakładowa organizacja związkowa wyrazi na to zgodę.

Zarówno zmiany w urlopie ojcowskim jak i wprowadzenie urlopu opiekuńczego są to w dalszym ciągu realizacją zapisów dyrektywy 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi miedzy życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów tzw. Dyrektywie „work-life balance”. Jednym z głównych założeń niniejszej dyrektywie (o czym była mowa w poprzednich artykułach z tej serii) jest promowanie odpowiedniej równowagi między zobowiązaniami rodzinnymi a zawodowymi.